Είναι τελικά βιταμίνη ή μήπως είναι ορμόνη;🧐
Γνωρίζουμε οτι μια ισορροπημένη διατροφή που καλύπτει πλήρως τις ανάγκες μας είναι ο νούμερο ένα τρόπος να εξασφαλίσουμε μια ζωή γεμάτη υγεία και ευεξία! Ωστόσο στο θαυματουργό ανθρώπινο σώμα υπάρχει μια βιταμίνη οπου τα επίπεδα της δεν ελέγχονται μόνο από την διατροφή μας αλλά και από άλλους παράγοντες που δεν καθορίζουμε εμείς.
Η δράση αυτής της ‘’σχεδόν βιταμίνης’’ ποικίλει αλλά σύμφωνα με σύγχρονα ευρήματα εμπλέκεται σε ορμονικές διεργασίες που φροντίζουν την στήριξη και την κίνηση του σώματος μας.
Πρόκειται για μια ουσία που κάνει το σώμα μας να κινείται,να εργάζεται και να αναρρώνει!
Ο λόγος φυσικά για την βιταμίνη D, που παρόλο που μοιάζει απλή, διαδραματίζει κρίσιμο ρόλο στη ρύθμιση πολλών βιολογικών διεργασιών, προσφέροντας στον οργανισμό μας την απαραίτητη υποστήριξη για την ομαλή λειτουργία του.
Σε αυτό το άρθρο θα ακούσεις μια λειτουργία της ''βιταμίνης του ηλίου'' που ίσως δεν έχεις ξανακούσει ποτέ…
Είσαι έτοιμος να προβληματιστείς και να αναθεωρήσεις με τα σύγχρονα ευρήματα της για το τι ακριβώς κάνει η πανίσχυρη βιταμίνη D;
Ας την γνωρίσουμε καλύτερα…
- Ποιά είναι η βιταμίνη D και ποιές είναι οι διάφορες μορφές της;
Εντοπίζεται σε διάφορες μορφές, με τις δύο βασικές να είναι η εργοκαλσιφερόλη (βιταμίνη D2) και η χοληκαλσιφερόλη (βιταμίνη D3). Αν και η βιταμίνη D2 προέρχεται από διατροφικές πηγές και συμπληρώματα, η βιταμίνη D3 είναι η πιο βιοδιαθέσιμη μορφή και προέρχεται κυρίως από την έκθεσή μας στην ηλιακή ακτινοβολία.
Και η D2 και η D3 μεταβολίζονται περαιτέρω σε 1,25 διυδροξυβιταμίνη D όπου είναι και η ενεργός μορφή της βιταμίνης !
- Που εμπλέκεται η βιταμίνη D και γιατί δεν είναι μόνο βιταμίνη;
Η ενεργός μορφή της εμπλέκεται στην ρύθμιση του ασβεστίου και του φωσφόρου στον οργανισμό μας, δύο απαραίτητα μέταλλα για την υγεία των οστών και των δοντιών. Κατά την πάροδο του χρόνου, τα οστά μας υφίστανται συνεχή ανανέωση μέσω μιας κυκλικής διαδικασίας αναβολισμού- καταβολισμού. Εδώ εμπλέκεται η βιταμίνη D, επιτρέπει την απορρόφηση του ασβεστίου από το γαστρεντερικό μας σύστημα, καθιστώντας το διαθέσιμο για την ενσωμάτωση στα οστά. Αυτή η διαδικασία αποτελεί κρίσιμο στάδιο για την πρόληψη της οστεοπόρωσης και της απώλειας οστικής μάζας και πυκνότητας, ιδίως κατά τη διάρκεια της γήρανσης.
Εκτός από την ισορροπία ασβεστίου-φωσφόρου, η βιταμίνη D αποδείχθηκε σημαντική και για τον έλεγχο της φυσιολογικής λειτουργίας των μυών. Κατά τη διάρκεια των σωματικών μας κινήσεων, η βιταμίνη D συντελεί στην ενεργοποίηση των μυϊκών ινών και ενίσχυση της μυϊκής λειτουργίας. Αυτό δεν αφορά μόνο τις καθημερινές δραστηριότητες, αλλά είναι ζωτικό και για την πρόληψη των μυϊκών εκφυλιστικών παθήσεων κατά τη διάρκεια της γήρανσης.
Αλλά η συμβολή της βιταμίνης D δεν περιορίζεται μόνο στα οστά και τους μύες. Πρόσφατες ερευνητικές εξελίξεις έχουν αποκαλύψει τη συσχέτισή της με το ανοσοποιητικό σύστημα, την καρδιαγγειακή υγεία, ακόμα και την ψυχική ευεξία. Η βιταμίνη D επηρεάζει άμεσα τα λευκά αιμοσφαίρια και άλλα κύτταρα του ανοσοποιητικού, βοηθώντας στην προστασία από λοιμώξεις και φλεγμονές.
Υπάρχει όμως μια δράση της βιταμίνης D που ανακαλύφθηκε πρόσφατα από την επιστημονική κοινότητα και έχει προκαλέσει θύελλα ερωτήσεων και αποριών…
- Ποιό είναι το πρόσφατο εύρημα που μας έχει αφήσει άφωνους και χρωστάει εξηγήσεις;
Σύμφωνα με επιστημονικές έρευνες, η βιταμίνη D φαίνεται να διαδραματίζει έναν ενδιαφέροντα ρόλο ως πρόδρομος παράγοντας αναβολικών ορμονών στον ανθρώπινο οργανισμό.
Συγκεκριμένα, αρκετές μελέτες έχουν αναδείξει τη σχέση της βιταμίνης D με την αύξηση των επιπέδων του ινσουλίνικου αναβολικόυ παράγοντα (IGF-1), ο οποίος παίζει σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη, την ανανέωση και την αποκατάσταση των κυττάρων και των ιστών του οργανισμού μας. Η αλληλεπίδραση αυτή προωθεί την αύξηση της μυϊκής μάζας και τη βελτίωση της μυϊκής λειτουργίας, παρέχοντας μια πιθανή εξήγηση για τη συσχέτιση της χαμηλής βιταμίνης D με την μυϊκή αδυναμία και την δυσκαμψία που συχνά συνδέονται με τη γήρανση.
Επιπλέον, η βιταμίνη D φαίνεται να αλληλεπιδρά με μια συγκεκριμένη ορμόνη (VDR), που βρίσκεται σε πολλά κύτταρα του οργανισμού, συμπεριλαμβανομένων των μυϊκών ινών. Αυτή η αλληλεπίδραση φαίνεται να παίζει καίριο ρόλο στη ρύθμιση της μυϊκής ανάπτυξης και αποκατάστασης, διευκολύνοντας την αύξηση της μυϊκής μάζας και την αποτελεσματική αντιμετώπιση της μυϊκής δυσλειτουργίας.
Τονίζω ότι αυτές οι εξελίξεις στον τομέα της έρευνας συνεχίζονται, καθώς η ακριβής διαδικασία με την οποία η βιταμίνη D αλληλεπιδρά με τους αναβολικούς ορμονικούς παράγοντες διερευνάται περαιτέρω.
Παρ' όλα αυτά, οι ενδείξεις που έχουμε μέχρι σήμερα υποδεικνύουν οτι η βιταμίνη D παίζει έναν ρόλο κλειδί για να ελέγξουμε την οστική μάζα, την υγιή συστολή των μυών (π.χ. καρδιά) και την διατήρηση της μυϊκής μάζας!
Άρα υπό μια έννοια αφού η βιταμίνης D συντηρεί τις ορμόνες μας σε επίπεδα που έχουμε σε νεότερα χρόνια της ζωής μας, μπορούμε να υποθέσουμε οτι η βιταμίνη D είναι μια ισχυρότατη αντιγηραντική βιταμίνη!
- Συσχέτιση με ασθένειες;
Διαβήτης τύπου 2: Πολλές μελέτες έχουν αναδείξει τη σύνδεση μεταξύ της έλλειψης βιταμίνης D και της ανάπτυξης της νόσου. Η βιταμίνη D φαίνεται να επηρεάζει την αντοχή του οργανισμού στην ινσουλίνη, η οποία είναι κρίσιμη για τον έλεγχο των επιπέδων γλυκόζης στο αίμα, και έτσι, η έλλειψη της μπορεί να συνδεθεί με αντίστοιχη αύξηση του κινδύνου για διαβήτη τύπου 2.
Καρδιαγγειακά νοσήματα: Οι μελέτες έχουν αναδείξει τον ρόλο της βιταμίνης D στη ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης και της φλεγμονής, δύο παράγοντες που συνδέονται με τον καρδιαγγειακό κίνδυνο. Η έλλειψη βιταμίνης D μπορεί να συνδέεται με υποξία (έλλειψη οξυγόνου) του μυοκαρδίου και αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης καρδιακών επεισοδίων.
Αυτοάνοσες παθήσεις: Η βιταμίνη D παίζει ρόλο στη ρύθμιση του ανοσοποιητικού συστήματος, επηρεάζοντας την ισορροπία ανάμεσα στις φλεγμονές και την ανοσολογική αντίδραση. Έτσι, η έλλειψη βιταμίνης D μπορεί να συνδέεται με την αυξημένη πιθανότητα ανάπτυξης αυτοάνοσων παθήσεων.
Καρκίνος: Πολλές μελέτες έχουν επισημάνει τη δυνητική συσχέτιση μεταξύ της έλλειψης βιταμίνης D και διαφόρων τύπων καρκίνου, όπως του μαστού, του παχέος εντέρου και του προστάτη. Η βιταμίνη D φαίνεται να επηρεάζει την κυτταρική πρόληψη, την αποτελεσματικότητα των μηχανισμών επιδιόρθωσης DNA και τη ρύθμιση της ανάπτυξης, όλα αυτά συμβάλλουν στην πρόληψη της ανάπτυξης καρκινικών κυττάρων.
- Πως μπορώ να διατηρήσω τα επίπεδα της βιταμίνης D φυσιολογικά για μια ζωή;
Για να διατηρήσετε υγιή επίπεδα βιταμίνης D στον οργανισμό σας, είναι σημαντικό να λάβετε υπόψη σας μερικές συμβουλές. Καταρχάς, η εξωτερική έκθεση στον ήλιο παραμένει ένα αποτελεσματικό μέσο για την παραγωγή βιταμίνης D στον οργανισμό.
Οι διεθνείς συστάσεις για την έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία προκειμένου να απορροφήσουμε επαρκή ποσότητα βιταμίνης D μπορεί να διαφέρουν ανάλογα με τις πηγές, αλλά οι περισσότεροι εμπειρογνώμονες συμφωνούν στις παρακάτω γενικές κατευθυντήριες γραμμές:
Διάρκεια Έκθεσης: Είναι σημαντικό να έχουμε σύντομες, αλλά τακτικές, έκθεσης στον ήλιο. Οι ειδικοί συνήθως προτείνουν περίπου 10-30 λεπτά συνεχόμενης έκθεσης στον ήλιο δύο φορές την εβδομάδα στο πρόσωπο, τα χέρια και τα πόδια, χωρίς αντηλιακό.
Εποχή & Ώρα: Η έκθεση στον ήλιο είναι πιο αποτελεσματική κατά τους μήνες της άνοιξης, του καλοκαιριού και της αρχικής φθινοπωρινής περιόδου. Επίσης, η έκθεση προτείνεται να γίνεται κατά τις πρωινές ή απογευματινές ώρες για να αποφευχθεί η έντονη ηλιακή ακτινοβολία της μεσημβρινής ώρας.
Επιδερμίδα & Χρώμα Δέρματος: Οι άνθρωποι με σκούρο χρώμα δέρματος έχουν φυσική προστασία από τις βλαβερές επιδράσεις του ήλιου, αλλά χρειάζονται περισσότερη έκθεση για να παράγουν την ίδια ποσότητα βιταμίνης D σε σύγκριση με τους ανθρώπους με ανοιχτόχρωμο δέρμα.
Χρήση Αντηλιακού: Η χρήση αντηλιακού μπορεί να εμποδίσει την παραγωγή βιταμίνης D από το δέρμα. Για αυτό το λόγο, προτείνεται να επιτρέπεται η άμεση έκθεση στον ήλιο για μικρά χρονικά διαστήματα πριν από την εφαρμογή αντηλιακού.
Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι η έκθεση στον ήλιο πρέπει να γίνεται με σύνεση, ακολουθώντας τις παραπάνω κατευθυντήριες γραμμές και λαμβάνοντας υπόψη τις ατομικές ανάγκες και τους παράγοντες κινδύνου. Εάν υπάρχει ανησυχία για έλλειψη βιταμίνης D, πάντα συνιστάται η συμβουλή ενός ειδικού υγείας.
** Πρόσληψη βιταμίνης D πίσω από παράθυρο δεν γίνεται. Πρέπει η επιδερμίδα μας να εκτίθεται άμεσα στην ηλιακή ακτινοβολία**
- Τι μπορώ να κάνω με την διατροφή μου όμως;
Η συνιστώμενη ημερήσια δόση (RDA) της βιταμίνης D μπορεί να διαφέρει ανάλογα με την ηλικία, το φύλο και τις ανάγκες του καθενός. Γενικά, η RDA για βιταμίνη D σε άτομα ηλικίας 1-70 ετών είναι περίπου 600-800 Διεθνείς Μονάδες (IU) ημερησίως, ενώ για άτομα ηλικίας 71 ετών και άνω, αυξάνεται σε περίπου 800-1000 IU ημερησίως.
Σχετικά με τις διατροφικές πηγές, ακολουθεί μια λίστα με τις 10 καλύτερες πηγές βιταμίνης D:
- Λιπαρά ψάρια (όπως σολομός, σαρδέλα, τόνος): Περίπου 570-1300 IU ανά 85 γραμμάρια.
- Σκληρό τυρί: Περίπου 300-400 IU ανά 100 γραμμάρια.
- Σολομός φιλέτο: Περίπου 570-1000 IU ανά 85 γραμμάρια.
- Αυγά: Περίπου 40-50 IU ανά αυγό.
- Γαλακτοκομικά προϊόντα πλούσια σε βιταμίνη D (γάλα, γιαούρτι): Περίπου 100-150 IU ανά μερίδα.
- Εμπλουτισμένα με D δημητριακά: Συνήθως περιέχουν περίπου 40-100 IU ανά μερίδα.
- Εμπλουτισμένα με D πορτοκαλιού: Περίπου 100 IU ανά μερίδα.
Είναι σημαντικό να σημειώσετε ότι οι ποσότητες βιταμίνης D σε κάθε τροφή είναι προσεγγιστικές και μπορεί να διαφέρουν ανάλογα με τις συνθήκες καλλιέργειας, τη διατροφή των ζώων και άλλους παράγοντες. Για ακριβείς πληροφορίες, είναι καλό να συμβουλευτείς ένα διατροφολόγο ή γιατρό.
- Ο ενδεδειγμένος τρόπος για πρόληψη και θεραπεία
Η συνεχής παρακολούθηση των επιπέδων βιταμίνης D αναδεικνύει την ουσιώδη σημασία της για τη μακροζωία και την ευεξία μας. Τα επίπεδα της βιταμίνης D λειτουργούν ως δείκτης για μια ενεργητική ζωή. Είναι περισσότερο από μια απλή βιταμίνη - αποτελεί ένα βασικό λίθο για υγιή κινητικότητα και στήριξη του σώματος μας.
Η βιταμίνη D διαδραματίζει ζωτικό ρόλο στην ενδυνάμωση των οστών και των μυών, βοηθώντας να αποτραπούν πτώσεις και κινδύνους τραυματισμού. Ενδυναμώνει το ανοσοποιητικό μας σύστημα και συμβάλλει στην αντιμετώπιση έμφυτων ασθενειών.
Ηλικιωμένοι, έγκυες, άνθρωποι με σωματικούς πόνους (μύες και οστά) και άνθρωποι που νιώθουν καταβεβλημένοι όσο κι αν ξεκουραστούν πρέπει να γνωρίζουν οτι τα ισορροπημένα επίπεδα της βιταμίνης D είναι στενά συνδεδεμένοι με έναν ποιοτικότερο τρόπο ζωής, ενισχύοντας τη φυσική ευεξία και προωθώντας την ανεξαρτησία και την αυτονομία στα προσωπικά μας καθημερινά καθήκοντα.
Ο έλεγχος των επιπέδων βιταμίνης θα πρέπει να γίνεται σε όλες τις μορφές της βιταμίνης, μέσω αναλύσεων αίματος, προκειμένου να αντιμετωπιστούν τυχόν ελλείψεις.
Στον ιατρικό μας χώρο πραγματοποιούμε ελέγχους σε όλες τις μορφές τις βιταμίνης D και συντάσσουμε ένα πλήρες πρόγραμμα αποκατάστασης που περιέχει αιματολογικές αναλύσεις , γνωμάτευση και διατροφική- Ιατρική αντιμετώπιση των μοναδικών αναγκών σου!
Αυτό το κείμενο έχει ενημερωτικό σκοπό και δεν αποτελεί Ιατρική γνωμάτευση. Αν επιθυμείτε Ιατρική γνωμάτευση μην διστάσετε να μας επισκεφτείτε.
*Απαγορεύεται η αναδημοσίευση του κείμενου χωρίς την συγκατάθεση μας
Αρθρογράφος : Γαλλίκας Νικήτας - Διαιτολόγος & Διατροφολόγος
