Η πάθηση που σε ‘’εκβιάζει’’ να ακολουθήσεις ένα υγιεινό τρόπο ζωής 😲
Σήμερα θα οριοθετήσουμε ένα πολυσυζητημένο ιατρικό θέμα που μάλλον από την υπερανάλυση κάπως μπερδεύτηκε παρά ξεκαθαρίστηκε…
Πρόκειται για μια πάθηση που έχει πάρει διαστάσεις πανδημίας και πλέον δεν πλήττει μόνο ηλικίες σαράντα ετών και άνω όπως είθιστε, αλλά προσβάλει όλο και περισσότερους νέους και εφήβους!
Πριν ξεκινήσουμε όμως, πρέπει να αναφέρω το θετικό μέρος της συγκεκριμένης πάθησης: Οτι είναι αναστρέψιμη, καλά ερευνημένη και ακόμα και μετά το πέρας της σε ‘’εκβιάζει’’ να ακολουθήσεις έναν υγιεινό τρόπο ζωής για να μην υποτροπιάσεις…
Κάτι που ας είμαστε ειλικρινής, μπορεί να μην ακούγεται ωραίο αλλά λειτουργεί σαν μια μόνιμη αφορμή για να ζήσεις μια πιο ποιοτική ζωή!
Το θέμα μας λοιπόν είναι ο γνωστός Σακχαρώδης Διαβήτης τύπου 2 (ΣΔ2)…
Κάθε εβδομάδα στο Ιατρείο μας αντιμετωπίζουμε ένα περιστατικό με ΣΔ2 το οποίο είναι μπερδεμένο με το πως πρέπει να αντιμετωπίσει αυτήν την πάθηση και ποιες νέες συνήθειες πρέπει να υιοθετήσει…
Σχεδόν ένας στους δέκα πάσχει από ΣΔ2 και ευτυχώς με έγκαιρη διάγνωση και σωστή αντιμετώπιση μπορεί να θεραπευτεί!
Το συγκεκριμένο άρθρο έχει ως σκοπό να ερμηνεύσει την φύση της πάθησης, να λύσει απορίες σε θέμα διατροφής και να προτείνει νέες συνήθειες για μόνιμη πρόληψη…
Είσαι έτοιμος για ανακάλυψη;
Ας ξεκινήσουμε…
- Η επεκτατική τάση του Σακχαρώδη Διαβήτη
Ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2 αναδύεται ως μια αυξανόμενη επιδημία παγκοσμίως, έχοντας επηρεάσει εκατομμύρια ανθρώπους και εντείνοντας την ανάγκη για ευαισθητοποίηση και πρόληψη. Σύμφωνα με δεδομένα από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ) ο διαβήτης αποτελεί την τέταρτη κύρια αιτία θανάτου σε παγκόσμια κλίμακα!
Πρόκειται για μια χρόνια μεταβολική διαταραχή όπου ο οργανισμός δυσκολεύεται να ρυθμίσει σωστά τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα. Ενώ και οι γενετικοί παράγοντες παίζουν σημαντικό ρόλο, το αυξημένο σωματικό βάρος και σωματικό λίπος, η ανεπαρκής φυσική δραστηριότητα και η ακατάλληλη διατροφή αποτελούν κύριους παράγοντες κινδύνου για την εμφάνιση της νόσου.
Σύμφωνα με μια έρευνα που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό "The Lancet," το 2019, περίπου 90% των ανθρώπων που πάσχουν από σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 είναι υπέρβαροι ή παχύσαρκοι.
Ξαφνιάστηκες;
Υποθέτω πως όχι...
Όπως πάντα οι ‘’συνήθεις ύποπτοι’’ παράγοντες υγείας (διατροφή, τρόπος ζωής, φυσική άσκηση,ύπνος, κ.λ.π.) όταν παραμελούνται μετατρέπονται στους κύριους παράγοντες κινδύνου για την εμφάνιση της νόσου.
Ευτυχώς όμως μέσω πρόληψης, διαχείρισης και ενημέρωσης, μπορούμε να αντιμετωπίσουμε αποτελεσματικά αυτήν την πρόκληση και να βελτιώσουμε την ποιότητα ζωής των ατόμων που ζουν με αυτήν τη διαταραχή.
- Ας αναλύσουμε τους κύριους παράγοντες κινδύνου του ΣΔ2
Ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2 αποτελεί αποτέλεσμα της περίπλοκης αλληλεπίδρασης μεταξύ γενετικών παραγόντων και περιβαλλοντικών παραμέτρων.
Η αντίσταση στην ινσουλίνη αποτελεί κεντρικό χαρακτηριστικό του σακχαρώδους διαβήτη τύπου 2.
Προκύπτει όταν τα κύτταρα του σώματος δεν ανταποκρίνονται σωστά στην ινσουλίνη (ορμόνη που επιτρέπει στις κύτταρα να απορροφήσουν τη γλυκόζη από το αίμα). Αυτός ο μηχανισμός παίζει σημαντικό ρόλο στην υπεργλυκαιμία που συναντάμε στον διαβήτη τύπου 2.
Η αντίσταση στην ινσουλίνη συμβαίνει κατά βάση λόγω δύο κυρίων μηχανισμών:
- Δυσλειτουργία των κυτταρικών Υποδοχέων (Insulin Receptor Dysfunction):
Στην επιφάνεια των κυττάρων υπάρχουν υποδοχείς για την ινσουλίνη, οι οποίοι επιτρέπουν στην ινσουλίνη να δεσμεύεται και να δρα πάνω τους. Η διαταραχή αυτών των υποδοχέων μπορεί να οδηγήσει σε μειωμένη απόκριση των κυττάρων στην ινσουλίνη, με αποτέλεσμα να αυξηθεί η αντίσταση στην ινσουλίνη. Οι γενετικές και περιβαλλοντικές παράμετροι μπορούν να επηρεάσουν τη λειτουργία αυτών των υποδοχέων.
- Δυσλειτουργία του Μηχανισμού Σήματος Ινσουλίνης (Insulin Signaling Pathway):
Η ινσουλίνη ενεργοποιεί μια σειρά μοριακών βημάτων μέσω του μηχανισμού σήματος ινσουλίνης. Σε περιπτώσεις αντίστασης στην ινσουλίνη, αυτός ο μηχανισμός μπορεί να διαταραχθεί, με αποτέλεσμα να μειωθεί η αποτελεσματικότητα της ινσουλίνης.
Το σώμα προσπαθεί να αντισταθμίσει την αντίσταση στην ινσουλίνη αυξάνοντας την παραγωγή ινσουλίνης από τον πάγκρεας. Ωστόσο, με την πάροδο του χρόνου, η παραγωγή ινσουλίνης ενδέχεται να μην είναι επαρκής για να ανταποκριθεί στην αυξημένη αντίσταση, οδηγώντας έτσι σε υπεργλυκαιμία και την ανάπτυξη του σακχαρώδους διαβήτη τύπου 2.Δηλαδή η αντίσταση στην ινσουλίνη πραγματοποιείται αφήνοντας τους περιβαλλοντικούς παράγοντες να την ‘’αποδυναμώσουν’’ και να μειώσουν την ευαισθησία των κυττάρων σε αυτή.
Αυτοί οι δύο μηχανισμοί αποτελούν την γνώση ‘’κλειδί’’ για αναστροφή της νόσου!
Παρόλο που η γενετική προδιάθεση παίζει σημαντικό ρόλο, το υπερβάλλων σωματικό βάρος αποτελεί κορυφαίο παράγοντα κινδύνου για την εμφάνιση της νόσου.
Επιπλέον, η έλλειψη φυσικής δραστηριότητας αποτελεί σημαντικό παράγοντα, καθώς η αδράνεια αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης υπεργλυκαιμίας και αντίστασης στην ινσουλίνη. Η συνδυασμένη επίδραση του υπερβάλλων σωματικού βάρους και της έλλειψης φυσικής δραστηριότητας μπορεί να οδηγήσει σε δυσκολίες στον έλεγχο της γλυκόζης στο αίμα και να ενθαρρύνει την εξέλιξη της νόσου.
Πέραν αυτών, άλλοι παράγοντες κινδύνου περιλαμβάνουν την υψηλή κατανάλωση ανεπιθύμητων τροφίμων με μηδενικές θρεπτικές ουσίες που ο οργανισμός μας τα αντιλαμβάνεται ως ‘’δηλητήρια’’ (όπως οι ραφιναρισμένες ζάχαρες, trans λιπαρά, αλκοόλ, καθώς και η έκθεση σε χρόνιο στρες)
- Πως μπορούμε να αντιληφθούμε έγκαιρα την εμφάνιση του Διαβήτη τύπου 2;
Ο ΣΔ2 μπορεί να παρουσιάζει διάφορα συμπτώματα, καθώς και ορισμένες περιπτώσεις να παραμένει ασυμπτωματικός για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Μερικά από τα κύρια συμπτώματα περιλαμβάνουν την πολυουρία (υπερβολική ούρηση), την πολυδιψία, την υπερβολική πείνα, την αύξηση του χρόνου ανάρρωσης των τραυματιών και την αδυναμία αντιμετώπισης της κόπωσης.
Επιπλέον, οι ασθενείς μπορεί να αντιμετωπίσουν προβλήματα όρασης, επιδείνωση άλλης προϋπάρχουσας ασθένειας, αλλεργικές αντιδράσεις στο δέρμα, καθώς και νευρολογικά προβλήματα.
Πρέπει να τονίσω οτι τα συμπτώματα αυτά έρχονται στην επιφάνεια αργά και σταδιακά διότι το σώμα μας εκμεταλλεύεται κάποιους ομοιοστατικούς μηχανισμούς άμυνας πριν ξεκινήσει να φανερώνει την αδυναμία αντιμετώπισης.
Για παράδειγμα όταν το σώμα αντιλαμβάνεται οτι με τα υπάρχοντα επίπεδα ινσουλίνης δεν είναι ικανό να μειώσει την γλυκόζη αίματος και να αποφύγει την υπεργλυκαιμία, κρούει συναγερμό στο πάγκρεας για να παράξει ακόμα περισσότερη ινσουλίνη. Έτσι, η επιπλέον παραγωγή της ινσουλίνης καταφέρνει να εισάγει την γλυκόζη στα κύτταρα. Αυτός ο αμυντικός μηχανισμός, για ένα μικρό χρονικό διάστημα, καταφέρνει να κρατήσει τα επίπεδα της γλυκόζης φυσιολογικά. Όταν κάποιος ασθενής βρίσκεται σε αυτόν τον ‘’προ-θάλαμο’’ της νόσου αν κάνει μια εξέταση γλυκόζης τα αποτελέσματα θα βγουν φυσιολογικά …
Έτσι η διάγνωση του διαβήτη χρειάζεται την ανάλογη εμπειρία και καθοδήγηση έτσι ώστε ένας άνθρωπος να εξετασθεί πλήρως και να διαγνώσει την νόσο πριν προχωρήσει σε πιο σοβαρά και επικίνδυνα στάδια
- Άρα τι πρέπει να περιλαμβάνει ένα Check-up για την ανίχνευση του Σακχαρώδη Διαβήτη;
Η διάγνωση του διαβήτη τύπου 2 γίνεται μέσω αιματολογικών εξετάσεων.
Η βασική διαδικασία είναι η μέτρηση της γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης (HbA1c) η οποία αντικατοπτρίζει τον μέσο όρο των επιπέδων γλυκόζης στο αίμα των προηγούμενων 2-3 μηνών. Επιπλέον, η μέτρηση της γλυκόζης νηστείας στο αίμα και τα επίπεδα της πρωινής ινσουλίνης είναι απαραίτητα για την ορθή διάγνωση της νόσου. Σε περίπτωση αμφιλεγόμενων αποτελεσμάτων μπορεί να πραγματοποιηθεί εξέταση καμπύλης γλυκόζης για την ιδανική διάγνωση.
Η έγκαιρη διάγνωση είναι ζωτικής σημασίας για την έναρξη αποτελεσματικής θεραπείας και διαχείρισης της νόσου.
- Τι πρέπει να ξεκινήσω να κάνω αν έχω Σακχαρώδη Διαβήτη Τύπου 2;
Εδώ είναι τα βήματα που πρέπει να επικεντρωθεί όποιος πάσχει από ΣΔ2 ή βρίσκεται στις ευπαθείς ομάδες!
*Όσοι έχουν Α’ βαθμού συγγένια με πρόσωπο όπου πάσχει με ΣΔ2 πρέπει να ακολουθήσουν αυτά τα βήματα με περισσότερη αφοσίωση ακόμα και χωρίς την εμφάνιση της νόσου. Η γενετική προδιάθεση είναι μια τάση που έχει το γονίδιο μας προς μια συγκεκριμένη πάθηση μόνο όταν το περιβάλλον το επιτρέπει. Σε περίπτωση που οι περιβαλλοντικοί παράγοντες δεν επιτρέπουν σε αυτήν την προδιάθεση να εξελιχθεί τότε προστατευόμαστε και αποφεύγουμε την νόσο του ΣΔ2
Η διατροφή αποτελεί θεμελιώδη πτυχή, με την επιλογή υγιεινών τροφίμων χαμηλού γλυκαιμικού φορτίου, πλούσιων σε λαχανικά, ολικά σιτηρά και πρωτεΐνη να βοηθά στη διατήρηση σταθερών-φυσιολογικών επιπέδων γλυκόζης στο αίμα.
Ένα σωστά δομημένο διατροφικό πλάνο πρέπει να εκπληρώνει τρεις απαραίτητες προϋποθέσεις έτσι ώστε να είναι αποτελεσματικό στην αντιμετώπιση και πρόληψη του ΣΔ2:
- Η παρακολούθηση των Ημερήσιων Θερμιδικών Αναγκών (Η.Θ.Α.) έτσι ώστε οι θερμίδες που καταναλώνουμε να μας οδηγήσουν σε ένα φυσιολογικό και υγιές βάρος
- Η σωστή κατανομή των θρεπτικών συστατικών. Υπάρχουν απαραίτητα θρεπτικά (απαραίτητα αμινοξέα, απαραίτητα λιπαρά οξέα) όπου ο οργανισμός δεν μπορεί να τα συνθέσει μόνος του και είναι αναγκασμένος να τα λάβει μέσω της διατροφής του. Έτσι μέσα στο συγκεκριμένο θερμιδικό πλαίσιο που έχουμε (Η.Θ.Α) πρέπει να γίνεται πρόσληψη των απαραίτητων θρεπτικών συστατικών και η παρακολούθηση των υδατανθράκων
- Η περιορισμένη κατανάλωση τροφών που δεν έχουν καμία θρεπτική ιδιότητα. Τρόφιμα όπως σοκολάτες, ζάχαρη, αλκοόλ, trans λιπαρά καταναλώνονται μόνο για την ευχαρίστηση του διαιτούμενου σε αραιά διαστήματα.
Με μια γρήγορη ματιά παρατηρούμε οτι οι διατροφικές συστάσεις για την πρόληψη και θεραπεία ΣΔ2 δεν διαφέρουν και πολύ από τις συστάσεις για τον γενικό πληθυσμό. Η μόνη εξαίρεση είναι οτι ο υγιής πληθυσμός μπορεί να καταναλώσει πιο συχνά τρόφιμα που είναι μόνο για την ευχαρίστηση του.
Άρα μπορούμε να πούμε οτι η διατροφή του διαβητικού δεν είναι στερητική αλλά είναι μια υγιεινή διατροφή που μπορούμε να ακολουθήσουμε όλοι. Επίσης έρευνες έχουν δείξει οτι ακόμα και μικρές μεταβολές της τάξης των 3κιλών στο σωματικό βάρος έχουν δείξει θεαματικά αποτελέσματα στα επίπεδα της γλυκόζης και της ινσουλίνης σε διαβητικούς!
Επιπλέον, η φυσική δραστηριότητα αποτελεί κλειδί για τον έλεγχο του διαβήτη. Η τακτική άσκηση βοηθά στη βελτίωση της ευαισθησίας στην ινσουλίνη και στη μείωση των επιπέδων γλυκόζης στο αίμα. Έμπειροι γυμναστές μπορούν να δημιουργήσουν εξατομικευμένα προγράμματα προπόνησης που ταιριάζουν στις ανάγκες και στις δυνατότητες του κάθε ασθενούς και παράλληλα είναι αρκετά ευχάριστα ώστε να γίνονται τακτικά.
Το πολύ τελευταίο βήμα πρόληψης για τους ασθενείς που αδυνατούν να επιτύχουν επαρκή έλεγχο με διατροφή και άσκηση είναι η φαρμακευτική αγωγή. Τα φάρμακα μπορούν να βοηθήσουν στην αύξηση της ευαισθησίας στην ινσουλίνη, στον έλεγχο της παραγωγής γλυκόζης από το ήπαρ και στην αύξηση της αποβολής γλυκόζης μέσω των νεφρών.
Τέλος, η τακτική παρακολούθηση των επιπέδων γλυκόζης στο αίμα είναι ουσιώδης για τον έλεγχο της νόσου. Οι ασθενείς χρησιμοποιούν φορητές συσκευές που μετρούν τη γλυκόζη, παρέχοντας πληροφορίες για την προσαρμογή της θεραπείας τους. Η συνεργασία με ειδικούς υγείας και διατολόγους είναι απαραίτητη για την ανάπτυξη αποτελεσματικού σχεδίου διαχείρισης και αγωγής ζωής που θα προάγει την ευεξία και θα περιορίζει τις επιπλοκές του σακχαρώδους διαβήτη τύπου 2.
- Η ψυχολογική πτυχή της νόσου
Ο διαβήτης τύπου 2 επηρεάζει σημαντικά την ψυχολογία και τον τρόπο ζωής των ασθενών, καθώς προκαλεί ανησυχίες και προκλήσεις που αντανακλούν σε διάφορες πτυχές της καθημερινής τους ζωής.
Όπως προανέφερα είναι μια νόσος που μας ‘’αναγκάζει’’ να ακολουθήσουμε έναν υγιεινό τρόπο ζωής και αυτό, ειδικά στην αρχή, μας προκαλεί ανησυχία. Η αναγνώριση της ανάγκης για προσαρμογή της διατροφής, των φαρμάκων και της φυσικής δραστηριότητας μπορεί να οδηγήσει σε συναισθήματα αγχώδους, απογοήτευσης και απομόνωσης.
Οι ασθενείς μπορεί να αντιμετωπίζουν σύγχυση σχετικά με την κατανόηση του διαβήτη, τη διαχείριση της νόσου και τις διατροφικές επιλογές. Επιπλέον, η προοπτική των καθημερινών ελέγχων του αίματος για τα επίπεδα γλυκόζης, καθώς και η πιθανότητα των επιπλοκών, μπορεί να δημιουργήσει στρες και ανησυχίες για την υγεία τους.
Η ψυχολογική υποστήριξη αποκτά ζωτική σημασία στη διαχείριση του διαβήτη τύπου 2. Οι ασθενείς μπορεί να χρειαστεί να επιδείξουν δύναμη και ανθεκτικότητα για να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις που συνοδεύουν τη νόσο. Οι ειδικοί μπορούν να βοηθήσουν τους ασθενείς να αντιμετωπίσουν το άγχος, την αποθάρρυνση και την ανασφάλεια, παρέχοντας τεχνικές αντιμετώπισης του άγχους και την ενίσχυση της αυτοπεποίθησης. Επιπλέον, η υποστήριξη από την οικογένεια και οι κοινότητες υποστήριξης μπορούν να συμβάλουν στην αντιμετώπιση των ψυχολογικών πτυχών του διαβήτη τύπου 2 και να βοηθήσουν τους ασθενείς να έχουν καλύτερη ποιότητα ζωής.
- Η ιδανική λύση για την θεραπεία της νόσου
Σε αυτό το σημείο έχουμε αναλύσει την νόσο σε βάθος. Έχουμε καταρρίψει μύθους όπως:
Αφού γενετικά έχω προδιάθεση δεν μπορώ να κάνω κάτι…(Μπορείς να ακολουθήσεις τα παραπάνω βήματα για να μην χρειαστεί να αντιμετωπίσεις ποτέ αυτήν την προδιάθεση)
Κάνει να τρώω φρούτα; (Εφόσον οι θερμίδες είναι μετρημένες με ακρίβεια και τα θρεπτικά συστατικά λαμβάνονται πλήρως η κατανάλωση των φρούτων δεν επηρεάζει καθόλου την νόσο)
Κάνει να τρώω μέλι, μαρμελάδα ή γλυκά; (Η κατανάλωση γλυκών, επεξεργασμένων τροφίμων και αλκοόλ γίνεται αραιά με την έγκριση του διαιτολόγου)
Έχεις κατανοήσει οτι ο ΣΔ2 είναι μια νόσος με πολλές πτυχές που μπορεί να κρυφτεί για αρκετό καιρό και όταν αναγνωριστεί απαιτεί κάποιες ριζικές αλλαγές στην καθημερινότητα μας. Η πολύπλευρη αντιμετώπιση της χρειάζεται την συνεργασία διαφόρων ειδικοτήτων υγείας που παράλληλα εμπιστεύεσαι για να μοιραστείς το ιστορικό σου.
Η ιδανικότερη λύση είναι να βρεις ένα πολυχώρο που μπορεί να παρέχει όλες τις υπηρεσίες που απαιτούνται για την αντιμετώπιση του διαβήτη. Έτσι η αρμονική συνεργασία του Ιατρού, του Διατροφολόγου και του γυμναστή είναι δεδομένη, εύκολη και γρήγορη.
Αν πάσχεις από ΣΔ2 ή ανήκεις στις ευπαθείς ομάδες σε προσκαλόυμε να επισκεφτείς τον Ιατρικό μας χώρο. Στο Ιατρείο μας διαθέτουμε όλες τις υπηρεσίες για την αντιμετώπιση και πρόληψη του διαβήτη καθώς και την εμπειρία πολλών περιστατικών.
Έχουμε συντάξει ένα πρόγραμμα εύρεσης, πρόληψης και αντιμετώπισης του ΣΔ2 όπου περιλαμβάνει ένα πλήρη αιματολογικό έλεγχο για ανίχνευση της νόσου, διατροφικό πλάνο εξατομικευμένο στις προσωπικές σου ανάγκες και πρόγραμμα άσκησης ανάλογα με το ιστορικό και τον διαθέσιμο χρόνο.
Σε περίπτωση που αντιμετωπίζεις δυσκολία στον έλεγχο του βάρους, της σωματικής σύστασης και των έλεγχο του διαβήτη παρά την προσπάθεια σου, μην διστάσεις να επικοινωνήσεις με εμάς .
Αυτό το κείμενο έχει ενημερωτικό σκοπό και δεν αποτελεί Ιατρική γνωμάτευση. Αν επιθυμείτε Ιατρική γνωμάτευση μην διστάσετε να μας επισκεφτείτε.
*Απαγορεύεται η αναδημοσίευση του κείμενου χωρίς την συγκατάθεση μας
Αρθρογράφος : Γαλλίκας Νικήτας - Διαιτολόγος & Διατροφολόγος
